Hệ Mặt trời và các hành tinh của nó luôn là chủ đề thú vị trong suốt hàng nghìn năm lịch sử. Vậy Hệ Mặt Trời là gì và đặc điểm của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời là gì?
Hệ Mặt Trời có bao nhiêu hành tinh, 8 hay 9? Câu trả lời vẫn được coi là một bí ẩn. Trong hàng nghìn năm qua, thế giới vẫn còn nhiều tranh cãi xung quanh chủ đề các hành tinh trong Hệ Mặt trời. Vậy Hệ Mặt Trời có những hành tinh nào, thứ tự ra sao và đặc điểm của mỗi hành tinh là gì? Nếu bạn cũng yêu thích thiên văn học thì hãy theo dõi Digitalfuture để tìm hiểu ngay nhé!
Tổng quan về hệ mặt trời
Trước khi khám phá các hành tinh trong Hệ Mặt Trời, chúng ta cần tìm hiểu về Hệ Mặt Trời và một số điều thú vị xung quanh nó. Bao gồm Vũ trụ và Hệ Mặt trời như sau:
Vũ trụ là gì?
Vũ trụ được coi là một không gian vô tận – nơi chứa đựng những dải ngân hà và những điều kỳ diệu tuyệt vời trong lòng chúng ta. Đặc biệt, mỗi thiên hà là tập hợp của nhiều thiên thể như hành tinh, vệ tinh (mặt trăng), các ngôi sao, sao băng, sao chổi,…
Cùng với đó là bức xạ điện từ, bụi, khí,… Hiện nay, có khoảng 10 tỷ thiên hà chứa trong Vũ trụ mà chúng ta có thể nhìn thấy. Bởi vì vụ nổ Big Bang cách đây khoảng 13 tỷ năm đã mở rộng con số này và kích thước chính xác vẫn chưa được biết.
Theo dữ liệu, đường kính của Vũ trụ ngày nay vào khoảng 28,5 tỷ Parsec (tương đương 93 tỷ năm ánh sáng). Ngoài ra, thiên hà còn chứa Mặt trời và các hành tinh của nó và tạo ra Dải Ngân hà.
Hệ mặt trời là gì?
Chắc hẳn Hệ Mặt Trời và các hành tinh trong Hệ Mặt Trời là những chủ đề đã quá quen thuộc với con người. Tuy nhiên, thông tin chi tiết về nó là điều không phải ai cũng biết. Theo đó, Hệ Mặt Trời còn được biết đến với tên tiếng Anh là Solar System.
Hệ Mặt trời là một hành tinh trong đó Mặt trời là trung tâm và các thiên thể khác nằm trong trường hấp dẫn của Hệ Mặt trời. Các hành tinh trong Hệ Mặt trời được tạo ra bởi sự sụp đổ của đám mây phân tử khổng lồ cách đây 4,6 tỷ năm.
Vào thời điểm đó, phần lớn khối lượng sụp đổ tích tụ ở vị trí trung tâm và tạo ra Mặt trời. Đồng thời, những phần còn lại bị san phẳng thành một đĩa mây bụi tiền hành tinh và dần dần tiến hóa thành nhiều thứ khác. Bao gồm các hành tinh trong Hệ Mặt trời, các tiểu hành tinh, mặt trăng và các vật thể nhỏ khác.
Nếu bạn không biết trong thiên hà có bao nhiêu hệ mặt trời thì câu trả lời là chỉ có một. Hầu hết các thiên thể sẽ quay quanh Mặt trời và chủ yếu tập trung khối lượng của chúng vào các hành tinh có quỹ đạo và mặt phẳng quỹ đạo gần như hình elip.
Ngoài ra, Hệ Mặt trời còn chứa hai vùng tập trung các thiên thể nhỏ hơn. Với lực hấp dẫn của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời cùng với các hành tinh lùn và hàng nghìn thiên thể nhỏ ở giữa, di chuyển tự do giữa hai vùng với kích thước thay đổi như nhân mã, bụi hành tinh, sao chổi, v.v…
Ngoài ra, Hệ Mặt Trời còn có một vài sao chổi gồm nhân rắn chứa nước đá và bụi có đuôi hơi nước dài hàng triệu km. Chúng cũng quay quanh Mặt trời theo một quỹ đạo rất hình elip.
Từ những thông tin trên, chúng ta có thể tóm tắt rằng Hệ Mặt trời thuộc về Vũ trụ. Trên thực tế, đây là một hành tinh có Mặt trời là trung tâm. Đồng thời, các thiên thể xung quanh sẽ nằm trong phạm vi hấp dẫn của Hệ Mặt Trời.
Có bao nhiêu hành tinh trong Hệ Mặt trời và cấu tạo của chúng như thế nào?
Để trả lời về số lượng hành tinh trong Hệ Mặt Trời, câu trả lời sẽ là Mặt Trời nằm ở trung tâm và 8 hành tinh quay quanh một quỹ đạo gần hình elip. Về cấu trúc, Hệ Mặt trời được chia thành hai vòng: vòng trong và vòng ngoài. Trong đó:
Vòng trong có 4 hành tinh rắn nhỏ gồm Trái Đất, Sao Kim, Sao Thủy, Sao Hỏa.
Vòng ngoài bao gồm bốn hành tinh khí khổng lồ bao gồm Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương. So với các hành tinh rắn trong Hệ Mặt trời, những hành tinh này có khối lượng và kích thước lớn hơn rất nhiều lần.
Bên cạnh đó, sau khi Sao Diêm Vương được phát hiện vào năm 1930, người ta cũng cho rằng đây là hành tinh thứ 9 trong số các hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Mãi đến năm 1990, một cuộc tranh luận giữa các nhà thiên văn học mới diễn ra xoay quanh chủ đề liệu Sao Diêm Vương có thực sự là một hành tinh hay không.
Năm 2006, Liên minh Thiên văn Quốc tế đã đưa ra một quyết định gây tranh cãi. Họ gọi Sao Diêm Vương là hành tinh lùn và loại nó khỏi danh sách các hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Vì vậy, Hệ Mặt Trời vẫn chỉ có 8 hành tinh như đã nói ở trên.
Đến nay, việc tìm kiếm hành tinh thứ 9 vẫn đang được các nhà thiên văn học tiến hành. Tuy nhiên, vào ngày 20/1/2016, người ta đã phát hiện ra hành tinh thứ 9 và cho rằng nó cũng thuộc về các hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Bằng chứng cho thấy hành tinh thứ 9 này có khối lượng lớn gấp 10 lần Trái đất.
Đồng thời, nó lớn gấp 5000 lần khối lượng của Sao Thiên Vương. Về Mặt trời, đây là ngôi sao trung tâm của Hệ Mặt trời hay còn gọi là sao mẹ. Nó có nguồn ánh sáng vô tận và là ngôi sao sáng nhất. Các hành tinh trong Hệ Mặt trời sẽ nhận được năng lượng ánh sáng do Mặt trời cung cấp.
Ngoài ra, sẽ luôn có những phản ứng hạt nhân tạo ra lượng nhiệt cực lớn xảy ra trên Mặt Trời và tỏa ra khắp các hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Như vậy, ngôi sao mẹ sẽ tự tạo ra năng lượng và tạo ra lực hấp dẫn. Điều này khiến các hành tinh khác quay quanh chúng với những quỹ đạo khác nhau.
Các hành tinh trong Hệ Mặt Trời có thứ tự và đặc điểm giống nhau
Tuy nhiên, chúng có thể được chia thành hai nhóm chính dựa trên vị trí và đặc điểm:
Nhóm hành tinh nội địa (Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa)
Vị trí: Nằm gần Mặt Trời hơn.
Đặc điểm:
Kích thước nhỏ hơn.
Bề mặt rắn, chủ yếu do đá và kim loại cấu tạo.
Nhiệt độ cao hơn do ảnh hưởng từ Mặt Trời.
Ít hoặc không có vệ tinh tự nhiên.
Nhóm hành tinh khí khổng lồ (Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương):
Vị trí: Nằm xa Mặt Trời hơn.
Đặc điểm:
Kích thước lớn hơn.
Bề mặt khí, chủ yếu do hydro và heli cấu tạo.
Nhiệt độ thấp hơn.
Có nhiều vệ tinh tự nhiên.
Ngoài ra, mỗi hành tinh còn có những đặc điểm riêng biệt:
Sao Thủy: Là hành tinh nhỏ nhất và gần Mặt Trời nhất, sở hữu nhiều hố va chạm do thiên thạch va đập.
Sao Kim: Được mệnh danh là “anh em song sinh” của Trái Đất với kích thước và mật độ gần bằng nhau, nhưng có bầu khí quyển dày đặc và nhiệt độ cao.
Trái Đất: Là hành tinh duy nhất được biết đến có sự sống.
Sao Hỏa: Được mệnh danh là “Hành tinh Đỏ” do bề mặt có màu đỏ gạch, sở hữu hai vệ tinh tự nhiên là Phobos và Deimos.
Sao Mộc: Là hành tinh lớn nhất trong Hệ Mặt Trời, có hệ thống vành đai nổi tiếng và nhiều vệ tinh tự nhiên, trong đó có Io, Europa, Ganymede và Callisto.
Sao Thổ: Nổi tiếng với hệ thống vành đai khổng lồ và nhiều vệ tinh tự nhiên, trong đó có Titan, lớn thứ hai trong Hệ Mặt Trời.
Sao Thiên Vương: Có trục quay nghiêng 98 độ so với mặt phẳng quỹ đạo, khiến nó quay như lăn tròn.
Sao Hải Vương: Là hành tinh xa Mặt Trời nhất, sở hữu bầu khí quyển màu xanh lam do sự hiện diện của khí methane.
Nhìn chung, các hành tinh trong Hệ Mặt Trời có sự đa dạng về kích thước, cấu tạo, nhiệt độ, bầu khí quyển và số lượng vệ tinh, tạo nên một Hệ Mặt Trời vô cùng phong phú và kỳ thú.
Hy vọng rằng những thông tin vừa chia sẻ sẽ giúp quý vị hiểu được số lượng hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Mong rằng kiến thức này sẽ mang lại ích lợi cho quý vị trong cuộc sống và công việc của mình.
Denny Tan (sinh ngày 16/04/1990) là một kỹ sư lập trình phần mềm, anh ấy hiện đang là cố vấn kiêm CEO của website Digital Future. Hiện nay, ngoài cương vị là một nhà phát triển phần mềm, Denny Tan còn giữ vai trò cố vấn chuyên môn mảng công nghệ cho nhiều công ty, doanh nghiệp, tập đoàn ở cả trong và ngoài nước.